برنامه‌ریزی عصبی زبانی یا برنامه‌ریزی به زبان عصبی رویکردی منظم است که هدف از آن افزایش اثر بخشی فردی است. اصل اساسی در برنامه‌ریزی عصبی زبانی این است که افراد به شیوه‌های خاص خود در مورد جهان فکر می‌کنند. آن را می‌بینند، می‌شنوند، لمس می‌کنند و می‌فهمند. برنامه‌ریزی عصبی زبانی با ساختار تفکر و قالب‌های فکری سرو کار دارد و نه افکار خاصی که در ذهن وجود دارد.
در واقع ” برنامه ريزي عصبي زباني ” با ايجاد برنامه ريزي مجدد ذهن از طريق ايجاد مسير عصبي جديد، قصد دارد رويكرد متفاوتي را در زندگي فراهم آورد. انسانها از طريق تصاوير و فيلترهاي ذهني به تفسير وقايع اطراف مي پردازند. اين فيلترها در ان ال پي به ” نقشه ذهني” شناخته ميشود و بنا به شخصيت و باورهاي افراد ميتواند متفاوت باشد. با توجه به يكي از پيش فرض هاي ان ال پي وجود نقشه نشانگر سرزمين نيست، پس هر يك از انسانها نقشه ذهني خود را دارند و براي درك ديدگاه آنان و برقراري ارتباط موثر، بايد به نقشه ذهني افراد احترام گذاشت.
«برنامه‌ریزی عصبی زبانی»، با الگوبرداری از انسانهای موفق و شناخت عملکرد دستگاه‌های ذهنی و مغزی انسان، مهارتهای کاربردی و مؤثری را در بهبود روش فکر کردن و زندگی کردن معرفی کرده‌است، به‌ویژه این یافته‌ها، بیشتر با مطالعات حرکات چشم و رابطۀ آن با عملکرد مغزی و ذهنی مرتبط بوده‌است. اینکه مردم در زمان فعالیت‌هایی مانند یادگیری و فکر کردن، به چه نقاطی نگاه می‌کنند و حرکات چشم آنها به چه صورت است و رابطۀ آن با بخشهای مختلفی از مغز چگونه است که البته همۀ این موارد بستگی دارد به کشف اطلاعاتی که از فرایندهای فکری دیگران به دست می‌آورید که بنابر باور NLP ها سر نخ این اطلاعات، در حرکات چشم است.
«برنامه‌ریزی عصبی زبانی» یا NLP، به انسان درباره کارایی مغز می آموزدو این که چگونه با استفاده از الگوهای موفق جهان بیرون، زندگی خود را با کیفیت بهتر شکل دهند. این دانش، کاربردهای بسیار متنوعی دارد و بهره‌گیری از آن به شغل و حرفه هر فرد بستگی دارد. همچنین در بسیاری از موارد به ما کمک می‌کند تا از محدودیت‌های فردی رهایی یابیم و با واقعیات بیشتر مانوس شویم. با آموختن این علم می‌توان بیشتر در سطوح ناخودآگاه تغییراتی ایجاد کرد تا در راستای این تغییر و تحول، زندگی ما نیز به راحتی دستخوش تغییر قرار گیرد.
همچنین برنامه‌ریزی عصبی زبانی به شما این اجازه را می دهد که دقیقاً تعیین کنید که کدام تغییر و تحولات ذهنی لازمند تا نتیجه‌ای تحقق یابد”.
ارتباطات و نفوذ شخصیت برای ارتباطات
پیش فرض ها در ان ال پی:
۱٫ برای انجام دادن هر کاری باید نقشه ای داشته باشیم: در ان ال پی منظور از نقشه همان استراتژی و برنامه ریزی از پیش تعیین شده برای انجام دادن هرکاری می باشد. داشتن نقشه و استراتژی، راههای رسیدن به هدف را برایمان مشخص می کند و ما را زودتر به هدف مورد نظر می رساند. یک استراتژی و برنامه ریزی مشخص شده در رابطه با هدف می تواند منابع و امکانات موجود را در پیشروی ما قرار دهد و ما را در رسیدن به هدف یاری دهد. در ان ال پی این موضوع عنوان می شود که اگر ندانید به کجا می خواهید بروید به هیچ مقصدی نمی رسید، پس همیشه داشتن یک نقشه خوب می تواند راههای رسیدن به هدف را برایمان هموار گرداند.
۲٫ نقشه همان سرزمین نیست: در برخی از مواقع با وجود داشتن یک نقشه دقیق و مشخص، در راه رسیدن به هدف با موانعی برخورد می کنیم که قبلاً برای آن هیچ گونه برنامه ریزی نکرده بودیم و همین موضوع می تواند ما را از رسیدن به هدف باز دارد. بطور مثال شما می خواهید از تهران به طرف مشهد سفر کنید و در عین حال با وجود داشتن نقشه و تعیین مسیرهای پیشرو دچار نقص فنی در اتومبیلتان می گردید و همین امر می تواند شما را در رسیدن به هدفتان با مشکل مواجه کند. پس تنها داشتن یک نقشه نمی تواند بطور کامل مسیر را به ما نشان بدهد، در واقع هرچه اطلاعات ما نسبت به مسیر هدف و مقصد بیشتر باشد رسیدن به هدف برای ما راحت تر و آسان تر می گردد.
۳٫ در راه رسیدن به هدف باید انعطاف پذیر بود: در بسیاری از افراد دیده می شود با تمام تلاشی که می کنند نمی توانند به هدف مورد نظر دست پیدا نمایند زیرا یک راه تکراری و غلط را بطور مداوم انجام می دهند تا شاید بتوانند به هدف موردنظر دست پیدا کنند. برای رسیدن به هر هدفی باید بتوانیم مسیرها و استراتژی های مختلفی را مدنظر داشته باشیم تا در صورت نرسیدن به مقصد بتوانیم از روشها و استراتژی های دیگری برای رسیدن به هدف استفاده نماییم.
۴٫ ارتباط با ضمیرناخودآگاه:ضمیرناخودآگاه یکی از مهمترین قسمتهای فعالیت مغز است که تمامی رفتارها و عملکردهای ما را تحت کنترل دارد و ما را در جهات مختلف هدایت می نماید و امکانات موجود را برای رسیدن به هدف در اختیار ما می گذارد و ما را برای رسیدن و یا نرسیدن به هدف برنامه ریزی می کند. در ان ال پی توجه ویژه ای به این قسمت از فعالیت مغز می گردد زیرا ما برای ایجاد هر نوع تغییری باید به نوع برنامه ریزی ضمیرناخودآگاه رجوع کنیم و تغییر را در این قسمت از مغز بوجود بیاوریم.
۵٫ احترام به مدل شخصیتی دیگران: برای رسیدن به هر هدفی باید به مدل شخصیتی دیگران احترام بگذاریم و آن را بپذیریم. هر فردی بنابر نوع کیفیت زندگی و محیطی که در آن پرورش پیدا کرده است دارای یکسری ارزشها و باورهایی است که کاملا با ما مغایرت دارد و همین موضوع می تواند شخصیت فرد را با ما متمایز گرداند. بطور مثال در راه رسیدن به هدف ممکن است با افرادی برخورد کنیم که از نظر نوع رفتار و شخصیت مطابق میل و سلیقه ما نباشند، در این مرحله از هدف ما باید توجهی به این گونه از رفتارهای اجتماعی نداشته باشیم و تمرکز خود را معطوف به هدف نماییم.
۶٫ هرچیزی که برای یک فرد امکان پذیر باشد برای دیگران هم امکان پذیر است به شرط آنکه محدودیت و معلولیت ذهنی و جسمی نداشته باشیم: در واقع ذهن همه انسانها در این کره خاکی شبیه به یکدیگر عمل می کند و تنها استراتژی های رفتاری است که نتیجه ها را از یکدیگر متمایز می نماید و اگر ما بتوانیم از استراتژی های رفتاری افراد موفق استفاده نماییم ما هم می توانیم به همان درجه از موفقیت برسیم که آنها رسیده اند، که البته این امر با تکنیک مدل برداری در ان ال پی امکان پذیر است.
۷٫ همه انسان ها دارای ذخایر کافی برای حل مشکلات می باشند: ذهن انسان و نوع عملکرد سیستم عصبی ما آنچنان شگفت انگیز است که هیچ مرزی برای آن قابل تصور نیست، بطوریکه همه انسانها می توانند با یک برنامه ریزی ذهنی دقیق به تمامی اهدافشان دست پیدا کنند و این برنامه ریزی ذهنی می تواند منابع و امکانات موجود را برای ما فراهم نماید. در واقع ذهن ما دارای قدرت فوق العاده ای است و فقط به برنامه ریزی و هدایت نیاز دارد.
۸٫ ما نمی توانیم ارتباط برقرار نکنیم زیرا همیشه در حال برقراری یک ارتباط هستیم: ارتباطات جزء جدانشدنی انسانها می باشد و هر موفقیتی از راه برقراری یک ارتباط مؤثر عبور می کند. امروزه یکی از مسایل مهم بشر در زندگی برقراری یک ارتباط مؤثر و تأثیرگذار با دیگران می باشد. درانالپی، ارتباطی که بتواند تأثیرات لازم را بگذارد براساس تحقیقات ۹۳% ارتباطات غیر کلامی است. این بدین معنی است که شما چگونه، چه چیزی را می گویید ( تن صدا، بلند و کوتاهی صدا، سرعت و … ). شما می توانید یک جمله را با تغییر این خصوصیات به چندین حالات مختلف بیان کنید. همچنین چگونه از بدن خود استفاده می کنید ( حرکات، حالات چهره و وضعیت بدن ). NLP فراتر از نظریه زبان بدن به شما نشان می دهد، چگونه مجموع ارتباطات یک شخص را شناسایی کرده و به آن پاسخ دهید.
بدین صورت NLP ارتباطات بین ذهن، زبان و رفتار را توصیف می کند.
NLP به شرایط جسمانی ای که تأثیرگذار بر شرایط درونی است اهمیت می دهد. بعنوان مثال چنانچه حالتان خوب نیست می توانید انتخاب کنید که حال بهتری برای خودتان بوجود آورید. مثلا تصور کنید وقتی که به یک مصاحبه شغلی می روید یا وقتی برای ارائه نمونه کار خود به یک مشتری مراجعه می کنید، با داشتن اعتماد به نفس چگونه آن کار را بصورت متفاوت تر انجام می دهید؛ و تأثیر شما بر دیگران چگونه خواهد بود؟ بیاید کمی طعم NLP را بچشیم:
سر را به بالا برده، چشمها را بالا ببرید و به سقف یا آسمان نگاه کنید، لبخند بزنید، دستها را بالا بیاورید؛ در همین وضعیت سعی کنید افسرده باشید.حالا سر را به پایین بیاورید، به راست متمایل کنید و چشمها را پایین آورده به راست نگاه کنید، شانه ها و دست ها را شل کرده و در اطراف بدن رها کنید؛ و در همین وضعیت سعی کنید شاد باشید.سخت است؟ذهن شما کدام وضعیت را ترجیح می دهد؟ شما می توانید هر وقت که خواستید این را امتحان کنید. البته لازم نیست که همواره به سقف یا آسمان نگاه کنید. یک وضعیت را که در آن احساس بسیار خوبی داشتید را در نظر بگیرید. آن وضعیت را کاملاً به یاد آورید، بخاطر بیاورید چه می دیدید … چه می شنیدید … و چه احساسی داشتید… آنرا برای یک دقیقه در خود تکرار کرده و نگهدارید.حالا حس بهتری دارید.
زبان بدن (نشانه‌های فیزیولوژیکی) در مدلهای ان ال پی:
۱٫ ژست بدن (Body Posture): مردم وقتی در فکر عمیق فرو می‌روند، به صورت نظام‌مند ژست‌های عادتی به خود می‌گیرند. این ژست اطلاعات بسیار با ارزشی در ارتباط با نظام ادراک مورد استفادۀ شخص بیان می‌کند. در ادامه چند مثال برای نمونه آمده است:
۱٫۱٫ تصویری: به پشت خم می‌شود در حالی که سر و شانه‌ها بالا کشیده شده‌اند. آرام نفس می‌کشند.
۱٫۲٫ شنیداری: بدن به جلو خم می‌شود، سر بالا و شانه‌ها به عقب کشیده می‌شوند. بازوها درهم قفل می‌شوند.
۱٫۳٫ عاطفی: سر و شانه‌ها پایین است و نفس عمیق می‌کشند.
۲٫ نشانه‌های دسترسی (Accessing cues): مردم در حال تفکر، نشانه‌ها یا راه‌انداز‌های ادراک را به روش‌های مختلفی بروز می‌دهند، که برخی عبارت‌اند از: ریتم تنفس، غر و لند غیرکلامی، تغییرات صورت، بازی با انگشتان، خاریدن سر، و از این قبیل. بعضی از این نشانه‌ها در افراد ذاتی هستند و فقط در همان شخص خاص وجود دارد؛ اما بسیاری از این نشانه‌ها به فرایندهای حسی خاصی متصل است.
۲٫۱٫ تصویری: تنفس بسیار آرام، چشم‌های تیز، صدای بلند با ریتم تند؛
۲٫۲٫ شنیداری: تنفس با شکم، ابروهای گره خورده، صدایی با ریتم و لحن متغییر؛
۲٫۳٫ عاطفی: تنفس عمیق شکمی، صدایی عمیق با ریتم آهسته.
۳٫ حرکتهای اندام، دست وصورت و… (Gestures): مردم اغلب اعضای حسی را لمس و به آن اشاره می‌کنند که برای فکر کردن از آن استفاده می‌کنند بعضی نمونه‌ها عبارت‌اند از:
۳٫۱٫ تصویری: لمس یا اشاره به چشم، حرکتهای دست اغلب بالای چشم است.
۳٫۲٫ شنیداری: لمس یا اشاره به گوش، لمس دهان یا چانه؛
۳٫۳٫ عاطفی: لمس سینه و نواحی شکم، حرکتهای دست منطقۀ زیر چانه است.
۴٫ حرکتهای چشم (Eye movements): حرکتهای خودکار و ناخودآگاه چشم اغلب به فرایندهای تفکر خاصی مرتبط است که نشان دهندۀ دسترسی به نظام ادراک مشخصی است. ان‌ال‌پی این نشانه‌ها را به صورت الگوهای زیر دسته‌بندی کرده است.
۵٫ الگوهای زبانی (Language patterns): روش ابتدایی در آنالیز «عصبی زبانی» جستجوی الگوهای خاص زبانی است، مانند نمایان‌گرهایی که نظام ادراک عصب‌شناختی مشخص یا جزئیات ادراک و نحوۀ به کار گیری آن نظام یا جزئیات در اجرای برنامه‌های کلی تفکر را نشان می‌دهند. نمایانگرها کلماتی از قبیل فعل و صفت هستند که برخلاف اشیاء، نشان دهندۀ فعالیت یا کیفیت‌اند. این نمایان‌گرهای زبانی اغلب در سطح ناخودآگاه انتخاب می‌شوند؛ بنابراین ساختارهای زیرین ناخودآگاه را نمایان می‌کنند که مولد آنها هستند. در زیر نمایان‌گرهای معمول برای نظام‌های ادراک آمده است.
عاطفی شنیداری تصویری
گرفتن شنیدن دیدن
لمس کردن گوش دادن نگاه کردن
احساس صدا منظره
جامد شدید واضح
سنگین بلند روشن
کنترل کلمه تصویر
نرم خش‌دار مه آلود
متصل صدای زنگ زدن روشن کردن
حرکت کردن گفتن نشان دادن
اگربه دنبال ذهنی آرام هستید،بایدبه نحوه سخن گفتن خودبا دیگران،شخصی که با آن سخن می گویید،چگونگی،زمان ومکان سخن گفتن خود،توجه کافی داشته باشید!
پایان قسمت اول
با ما همراه باشید
